Bestuurders en coördinatoren van zorgorganisaties die deelnemen aan de beweging Radicale vernieuwing verpleeghuiszorg vormden eind afgelopen jaar actieteams. Actieteam Vrijheid en veiligheid bestaat al uit 16 zorgorganisaties. Een document met aanbevelingen over omgang met de nieuwe Wet zorg en dwang is al gemaakt, een eerste gesprek met VWS leverde op dat het actieteam kan rekenen op support van VWS en de inspectie. En de startbijeenkomst met alle actieteam-deelnemers leidde tot enthousiasme voor het vervolg. Een eerste impressie van de ontwikkelingen.

De organisaties die deelnemen aan de beweging ‘Radicale vernieuwing verpleeghuiszorg, van regels naar relaties’ hebben een droom en gemeenschappelijke ambitie: zij willen dat in de verpleeghuiszorg mensen het belangrijkst zijn, niet de regels of gewoonten binnen de zorgorganisatie. Vanuit het besef dat ieder mens altijd van waarde is voor zichzelf en zijn omgeving, is aandacht voor relaties belangrijk. Alleen in gesprek kun je te weten komen wat geluk en vrijheid betekenen voor ieder uniek mens. Of kun je weten hoe veiligheid belangrijk kan zijn en hoe je daar praktisch op in zou kunnen spelen.

Van regels naar relaties bij nieuwe wet

Zo kun je ook kijken naar de nieuwe Wet zorg en dwang (Wzd) in de verpleeghuiszorg. Kijk je alleen naar deze wet en de naleving daarvan? Dan zie je vooral regels en wat je moet doen. En kun je kansen over het hoofd zien. Kansen om in te spelen op de nadruk die met de Wzd gelegd wordt op dat vrijheid en veiligheid van mensen voorop moeten staan (alleen als het écht niet anders kan, is beperking van die vrijheid incidenteel mogelijk – onder strenge voorwaarden). Of kijk je primair naar naar de regelgeving vanuit de vraag hoe je kunt investeren in relaties met bewoners, naasten en medewerkers, zodat cliënten maximale vrijheid kunnen beleven? En naar de veiligheid die zij nodig hebben? 

Over deze vraag organiseerde Noorderbreedte-bestuurder Saskia van Opijnen op 9 oktober 2019 een inspirerende bijeenkomst in de vernieuwingsbeweging. De conclusie van de dag: als je goed nagaat wat voor een cliënt van betekenis is en daar ook naar handelt, dan helpt de Wzd om tot persoonsgerichte zorg te komen. Je hoeft dan bij veel minder cliënten het Wzd-stappenplan bij onvrijwillige zorg te gebruiken, dan bij wie nu registraties voor de Wet BOPZ nodig zijn. Er werd ook geconcludeerd: het vraagt creativiteit om steeds optimale vrijheidsbeleving mogelijk te maken voor iedere individuele cliënt. Het vraagt lef en leiderschap, van alle betrokkenen. (Download gratis de publicatie van deze bijeenkomst: www.loc.nl/wzd-rvv)

Plan voor 2020

De deelnemers spraken af om vanuit deze visie om te gaan met de nieuwe wet. 11 november 2019 is onder leiding van Saskia van Opijnen en Caroline Beentjes (bestuurder Woonzorggroep Samen) een actieteam gevormd met vertegenwoordigers van inmiddels 16 organisaties. Deze groep wil actief met elkaar aan de slag, met ondersteuning vanuit LOC. Er is al een document opgesteld met concrete aanbevelingen. Het plan is om 2020 – het overgangsjaar voor deze wet – te beschouwen als ‘pilotjaar’ en, op basis van de aanbevelingen in het document, ervaringen en inzichten op te doen en deze uit te wisselen. Eind februari 2020 is er een eerste bijeenkomst georganiseerd waarin we de aanbevelingen bespraken en een aanzet maakten voor afspraken over hoe we onze leerervaringen gaan uitwisselen om verder te leren en verbeteren. Een impressie van deze bijeenkomst én het document met aanbevelingen publiceren we nog via onze media. En we zullen ook de overige organisaties in de beweging Radicale vernieuwing verpleeghuiszorg vragen of zij belangstelling hebben om deel te nemen aan deze pilot.

Ondersteuning van VWS en IGJ

Het Ministerie van VWS gaat met ons de zoektocht aan. Op 27 januari 2020 hadden de trekkers van dit actieteam en LOC-vertegenwoordigers een gesprek met Theo van Uum en Marie-Claire de Vries van VWS. VWS is positief over het initiatief om een pilotgroep van organisaties te vormen en wil actief meekijken, hierover het gesprek voeren met de inspectie en wil helpen om eventuele knelpunten op te lossen. De verwachting is dat de ervaringen, inzichten en resultaten mee zullen worden genomen bij de besluitvorming en eventuele wijzigingen rond de Wzd gedurende 2020.