De ‘Samen-Audit’: alter­natief voor verplichte indicatoren? 

Foto: Samen-teamleider Duane van Houten (tweede van links) en Samen-adviseur kwaliteit Margriet Heinen (vierde van links)

Zorgorganisaties die deelnemen aan de beweging Radicale vernieuwing investeren de nodige tijd in het ontwikkelen van nieuwe manieren van leren. Doen we het goede? En doen we het goede ook goed, waar kan het beter? Hoe weten we dat eigenlijk? En hoe kunnen we als maatschappelijke organisatie hier open over zijn, zónder dat we onnodig tijd kwijt zijn aan eindeloze rapportages waar niemand iets mee doet? Als onderdeel van deze gezamenlijke zoektocht, bezoeken we in 2024 drie vernieuwers om met elkaar te leren en om volgende stappen te kunnen zetten.

Gezamenlijke zoektocht

Twaalf zorgorganisaties binnen de beweging Radicale vernieuwing willen de ruimte die deze tijd biedt, voor vernieuwing op het gebied van leren en verantwoorden, optimaal benutten. Eind 2023 besluiten ze hun gezamenlijke zoektocht verder voort te zetten. En om via leer-werkbezoeken op verschillende locaties in het land – al doende – tot antwoorden te willen komen op bovenstaande vragen. Gebruik makend van elkaars ervaring, kennis en kunde. 

Samen leren staat centraal: de deelnemende organisaties zijn met alle betrokkenen open over wat ze doen, over wat ze in de praktijk merken. Over wat werkt, wat er nog niet goed werkt of wat er nog mist. Gedurende het traject zoeken we naar andere manieren om kwaliteit van zorg te meten dan de bestaande landelijke meetinstrumenten. Ook het VWS-ministerie, Zorginstituut Nederland, de inspectie en zorgkantoren zijn betrokken om te leren van de vernieuwers. 

Samen-Audit zet aan tot reflectie

13 maart is het eerste bezoek: bij Samen te Schagen, in de kop van Noord-Holland. Samen ontwikkelde de ‘Samen-Audit’, als alternatief voor de verplichte aanlevering van de indicatoren basisveiligheid. Vanuit een overtuiging dat het anders en beter kan. Gericht op breder en onderbouwd zicht op de kwaliteit van de geboden zorg. 

Bevlogen vertellen verschillende betrokkenen over de totstandkoming van de audit: een kwaliteitsverpleegkundige, een lid van de centrale cliëntenraad, een teamleider, iemand van het kwaliteitsbureau, de bestuurder en een lid van de raad van toezicht. Margriet Heinen, adviseur kwaliteit, legt uit hoe de audit is opgezet. Observaties op locatie leiden tot scores op een aantal thema’s (‘harde’ en ‘zachte’ thema’s). Op basis van de scores worden er op verschillende niveaus in de organisatie gesprekken gevoerd, over de betekenis van die scores. Teamleider Duane van Houten geeft aan dat de scores niet zozeer gaan over of dingen ‘goed’ of ‘fout’ gaan: ze zijn vooral aanleiding voor reflectie op de dagelijkse zorg en blijken veel gesprek op gang te brengen. 

Als je dan nieuwsgierig met elkaar in gesprek gaat over de betekenis van de uitkomsten, weten andere betrokkenen, kom je veel te weten. “Ook dingen die we vooraf niet verwacht hadden.” Over hoe het gaat, hoe er gekeken wordt naar cliënten en wat voor hen van belang is, wat er beter kan en hoé. De laagdrempelige tool ‘Mentimeter’ – waar via de smartphone quizvragen kunnen worden beantwoord – wordt hierbij succesvol ingezet als gespreksstarter. 

Persoonsgericht

Dat de reflectiegesprekken essentieel zijn om echt te kunnen leren en verbeteren, blijkt ook uit het gesprek in Schagen met de vernieuwers van de andere organisaties, die voor de gelegenheid naar Samen afreisden. Iedereen is het er wel over eens, dat je alleen inzicht kunt krijgen in de kwaliteit van zorg en leven van cliënten (en naasten), door zicht te creëren op ervaringen en verhalen van mensen (achter de cijfers/scores). Alleen door je te verdiepen in persoonlijke omstandigheden en wensen van mensen, kun je persoonsgericht leren en verantwoorden. Alleen dan kun je echt persoonsgericht werken.

Ook de landelijke partijen (zorginstituut, inspectie, zorgkantoor) zijn te spreken over de audit. Of de Samen-Audit ook daadwerkelijk als alternatief geaccepteerd wordt, in plaats van de indicatoren basisveiligheid? Daar hopen we zo snel mogelijk uitsluitsel over te krijgen.

Er is enthousiasme bij alle deelnemers over de manier waarop deze zoektocht gezamenlijk en in openheid opgepakt wordt. Met ruimte voor inspiratie én kritische, verdiepende vragen.

Vervolg

De volgende twee onderzoekende dialogen van dit jaar zijn al gepland:

•  3 juli bij Mijzo in Dongen
• 15 oktober bij Zonnhuisgroep Ijssel-Vecht en Driezorg in Zwolle

Meedoen

We horen dat er meer organisaties/mensen zijn die eigenlijk ook anders te werk willen gaan op dit gebied. Laat het ons weten, ook als je niet deelneemt aan de beweging: radicalevernieuwing@loc.nl of 030 – 207 4067.

Meer weten

• Meer over onze inzet voor alternatieve manieren van leren en verantwoorden lees je hier