De ouderenzorg verandert voortdurend. Het aantal 65-plussers neemt de komende 25 jaar toe van 3,1 naar 4,8 miljoen, een stijging van bijna 55 procent. Het aantal 90-plussers verdrievoudigt. Hiermee groeit de groep kwetsbare ouderen met geriatrische syndromen. Een groep die ook steeds langer thuis blijft wonen. Een andere visie op zorg gaat daarmee gepaard.

De groep ouderen met geriatrische syndromen, zoals multimorbiditeit, vallen, incontinentie, geheugenproblemen, dementie, polifarmacie en eenzaamheid, neemt toe. Deze stapeling van geriatrische syndromen vergroot de kwetsbaarheid van ouderen. De complexiteit van de zorgvraag zorgt voor een grotere druk op het gehele zorgsysteem. ‘Mensen met een jaartje meer’ wonen bovendien vaker en langer thuis. In 1995 woonde 17 procent van de 75-plussers in een instelling, dit aantal was in 2014 afgenomen naar 10 procent. 95 procent van de 65-plussers in Nederland woont thuis. Tevens neemt de groep migranten in de ouderenzorg de komende jaren toe. De verwachting is dat het aantal migranten boven de 65 jaar groeit van 78.000 in 2011 tot 520.000 in 2050. 

Andere visie 

De zorg voor de cliënt en zijn netwerk wordt veel persoonsgerichter. Bij het vaststellen van wat een cliënt nodig heeft, worden de cliënt en zijn sociaal netwerk het uitgangspunt. Functioneren van mensen in hun eigen omgeving dient de basis te zijn van zorg en preventie. Het accent ligt daarbij op gedrag, persoonlijke motivatie, eigen regie en het tijdig voorkomen van het ontstaan of verergeren van ziekten. Van belang is dat hulpverleners niet steeds met een medische bril kijken. Er zijn andere brillen bij het omgaan met gezondheids- en welzijnsproblemen? 

Dit betekent een transitie van aandacht voor ziekte en zorg naar aandacht voor gezondheid en gedrag en kwaliteit van leven en welzijn. 

Ouderen leggen meer nadruk op de kwaliteit van het ouder worden in plaats van het oud worden op zichzelf. De nadruk die succesvol ouder worden krijgt, wordt ondersteund door nieuwe techniek die helpt bij de dagelijkse omgang met aandoeningen en beperkingen.

Programma’s 

De verpleeghuiszorg had lang geen goed imago. In 2014 initieerde staatssecretaris Van Rijn het programma Waardigheid en Trots. Dat programma schetst een nieuw perspectief op de verpleeghuiszorg, waarin cliënten, professionals, familie en de samenleving zich herkennen. De kern van het programma is dat zorg aansluit bij de wensen en mogelijkheden van de cliënt, met warme betrokkenheid van familie en naasten. Het tweede belangrijke element in het programma is dat zorg met plezier geleverd wordt door gemotiveerde verzorgenden, verpleegkundigen en behandelaars. Het is ook belangrijk dat de zorg die voldoet aan de beroepsstandaard geleverd wordt in een beschermde woningomgeving, waar sprake is van beroepstrots. Het initiatief Radicale vernieuwing verpleeghuiszorg startte in 2017 en borduurt voort op Waardigheid en Trots. Het doel is (opnieuw) te ontdekken wat er toe doet voor mensen die in verpleeghuizen zorg krijgen en geven en hoe je dat steeds uitgangspunt van de zorg kunt laten zijn. De initiatiefnemer van dit project is LOC Waardevolle zorg. Inmiddels organiseren 50 verpleeghuizen in Nederland zorg radicaal anders.

Door Aart Eliens, projectmedewerker Radicale Vernieuwing Waarde-vol Onderwijs®. Bekijk het oorspronkelijke artikel in deze pdf (p.16) voor de voetnoten met verwijzingen naar interessante bronnen bij dit artikel