Op dit moment vormen 39 verpleeghuizen het hart van de beweging Radicale Vernieuwing Verpleeghuiszorg, waarvoor in februari het officiële startschot gegeven werd door staatssecretaris Van Rijn . Zorgcentra De Betuwe was de eerste organisatie die besloot om mee te doen in de ‘ring’ van de beweging. Wat is hun motivatie om mee te doen? Hoe ziet dat er in de praktijk uit en wat levert het zoal op?

Waarde-volle zorg

Alle deelnemers zijn sterk gemotiveerd om de relaties tussen bewoners, naasten en medewerkers, en wat voor hen van waarde is, centraal te stellen in de verpleeghuiszorg. Hoe kunnen regels daar dienstbaar aan zijn? Is de vraag waar zij een antwoord op zoeken. Ieder op een eigen manier.

De beweging wordt ontketend door alle betrokkenen bij dit project dat gedurende drie jaar wordt uitgevoerd door initiatiefnemer LOC Zeggenschap in zorg, in samenwerking met het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS). In het initiatief worden alle huidige regels voor de verpleeghuiszorg ter discussie gesteld, en vinden de betrokken organisaties opnieuw uit welke afspraken echt nodig zijn. En hoe zorg en ondersteuning structureel en in de volle breedte zo georganiseerd kan worden dat wat voor mensen belangrijk is in het leven steeds het uitgangspunt is. Zowel als het gaat om mensen die zorg krijgen, als om naasten en mensen die zorg geven. Als deelnemende verpleeghuizen regels tegenkomen van bijvoorbeeld de inspectie of van zorgkantoren rondom zorginkoop die dit in de weg staan, dan zet VWS zich met LOC en de instanties om wie het gaat in om ook die op te ruimen.

Grootschalig experiment

Internationaal staat de zorg in Nederland hoog aangeschreven, uit de praktijk blijkt ook iets anders. In 2008 deed LOC daarom onderzoek naar een nieuw perspectief op de toekomst van de zorg. Dat leidde tot de visie ‘waarde-volle zorg. Kort gezegd staat daarin dat we vooral het gezonde in mensen moeten aanspreken, in plaats van ons richten op het zieke deel van mensen. Wat zijn iemands drijfveren? Waar staat iemand voor op? En hoe kunnen we ervoor zorgen dat iemand daarbij geholpen wordt, om van waarde te zijn voor zichzelf en de maatschappij? Samen met steeds meer mensen maken we dat mogelijk, en nu ook in dit initiatief. (Lees hier ook een uitgebreid interview met de initiatiefnemers hierover.)

VWS, zorgkantoren, de inspectie, Nza en CIZ en ook onderwijsvernieuwers zijn bij de vernieuwingsbeweging aangesloten. Ieder met zijn eigen essentiële rol.

Eerste van 25 deelnemers ring

39 organisaties voor verpleeghuiszorg zijn op dit moment geselecteerd om mee te doen. 4 als kerndeelnemer en 25 in de ring. Er is op dit moment geen plek meer in de ring, dus is er ook een schil in het leven geroepen. 10 organisaties hebben daar animo voor getoond. Deelnemers in de ring kijken actief mee wat de kernorganisaties ontdekken en ontwikkelen. En kunnen dat ook overnemen. Maar zij inspireren de kerndeelnemers evengoed met hún vernieuwingsactiviteiten. Deelnemers in de schil volgen de ontwikkelingen op de voet, en inspireren op een jaarlijkse bijeenkomst ook de andere deelnemers met hun ervaringen en inzichten.

Zorgcentra De Betuwe is deelnemer in de ring en biedt al meer dan 50 jaar ouderenzorg in het Rivierengebied. Een woordvoerder van de organisatie: “Onze wortels liggen in de lokale woon-zorgcentra en de laatste jaren hebben we ons doorontwikkeld tot een eigentijdse en tikkeltje eigenwijze (thuis)zorg- en welzijnsorganisatie voor senioren in de regio.”

Vertrouwen

Uit de contacten met Zorgcentra de Betuwe is gebleken dat mensen van de organisatie niet alleen zeggen dat zij de verpleeghuiszorg radicaal anders willen gaan bieden, maar zich daar ook echt voor inzetten. Zowel de cliëntenraad, medewerkers, ondernemingsraad, leidinggevenden als de bestuurder staan hierachter.

Zo is Zorgcentra de Betuwe ongeveer twee jaar geleden gestart met ‘Rijnlands organiseren’: organiseren vanuit vertrouwen, vanuit relaties tussen mensen – en niet vanuit de regels. Waarbij medewerkers bijvoorbeeld meer zeggenschap, verantwoordelijkheden en mogelijkheden tot zelf-organisatie kregen. En de organisatie hen meer is gaan ondersteunen in plaats van van bovenaf regels voorschrijven.

Verkenning in de wereld van waarde-volle zorg

In maart 2016 had Zorgcentra de Betuwe de mogelijkheid om mee te doen aan pilot-workshops, die vanuit het project Radicale vernieuwing verpleeghuiszorg aangeboden worden aan verpleeghuizen die deelnemen in de ring. Als ‘verkenning in de wereld van waarde-volle zorg’. De organisatie had op dat moment al de overtuiging dat kwaliteit van zorg wordt gemaakt en ervaren in de relatie tussen cliënt en medewerker. De workshops sloten daar goed bij aan.

Tijdens de verkenningen bij Zorgcentra de Betuwe is aandacht besteed aan thema’s die hieraan raken: hoe vorm je met elkaar leefgemeenschappen, hoe stuur je op waarden en wat hebben vakmensen nodig om hun werk met plezier te kunnen doen, zodat de kwaliteit van leven van cliënten centraal gesteld kan worden?

Iedereen is vervolgens, vanuit zijn eigen rol en verantwoordelijkheid, aan de slag gegaan met de inspiratie, de inzichten die tijdens de workshop zijn opgedaan. Zoals:

Over de de verkenningen en uitkomsten daarvan is hier nog meer te lezen. Of bekijk het filmpje:

Radicaal vernieuwen

Zorgcentra de Betuwe wil dit proces voortzetten en verwacht dat het project Radicale Vernieuwing daarin behulpzaam kan zijn. “Met name omdat het daarin mogelijk wordt om anders om te gaan met de systeemwereld en wet- en regelgeving van buitenaf, waar we nu af en toe nog last van hebben. Onze verwachting is dat we minder hoeven te vinken en meer ruimte krijgen om vanuit de relatie tussen cliënt en collega te kunnen werken. En zo kwaliteit meer centraal te kunnen stellen. Dat geldt op alle vlakken.”

De grootste uitdaging om dat te bereiken ligt volgens Zorgcentra de Betuwe in “het veranderen van de op wantrouwen georganiseerde systeemwereld. Die nog altijd (deels) gebaseerd is op het meten van kwaliteit via vinklijstjes en die probeert zekerheid af te dwingen waar die niet kan bestaan. Het gaat dus om een radicaal andere wijze van kijken naar de zorg. En dan niet alleen bij ons zelf, maar ook bij onze externe toezichthouders én de maatschappij. Daarnaast willen we graag ervaringen van andere organisaties inzetten en leren van andere organisaties.”

Meer lezen?

Zorgcentra de Betuwe schreef eerder blogs over de transformatie die zij doormaakt. Die zijn hier te lezen:

• We hebben de kwaliteit van zorg ver-nikst tot kpi’s en spreadsheets
• Of je kwaliteit kunt vangen in een lijst
• Hoe vrijheidsverruimend vrijheidsbeperking kan zijn