Wat betekent Radicale vernieuwing voor toezicht en besturing? Kunnen bewoners en naasten het leven leiden zoals zij dat willen? Hoe hou je (toe)zicht (op) of dat is wat er werkelijk gebeurt in de zorg? Of; hoe vind je de balans tussen (toe)zicht houden en vertrouwen? Voelen medewerkers zich gesteund als zij in hun werk bewust afwegingen maken tussen regels en cliëntwensen?

Deze vragen worden al langer in onze vernieuwingsbeweging onderzocht door mensen die betrokken zijn bij het toezicht op de zorg. Begin dit jaar was er weer een bijeenkomst met deelnemers uit verschillende deelnemende organisaties. Dit keer georganiseerd door Susan Rechterschot, bestuurssecretaris van vernieuwer Innoforte, Miep van Es, bestuurder Innoforte en Monique Wijnties, beleidsmedewerker NVTZ (Nederlandse Vereniging van Toezichthouders in Zorg en welzijn).

Alles opnieuw willen beoordelen

Radicale vernieuwing vraagt een andere manier van toezicht dan alleen sturen op cijfers. Welk gesprek is nodig en wat betekent het voor de verhouding tussen raad van toezicht en de bestuurder?

Miep van Es startte de bijeenkomst met een welkom en een toelichting wat deelname in de beweging Radicale vernieuwing verpleeghuiszorg voor Innoforte betekent. De organisatie wil ‘van regels naar relaties’, naar cliëntgerichte zorg. Dit vraagt de bereidheid om alles wat er gebeurt in de organisatie opnieuw te willen beoordelen: ondersteunen de manieren waarop we met elkaar (samen)werken, onze processen en de besturingsfilosofie deze vernieuwing?

Reisgids

Monique Wijnties vertelt over de reisgids voor toezichthouders. Op basis van een serie van gesprekken die de NVTZ heeft gevoerd zijn antwoorden gezocht op de vraag: Hoe kunnen raden van toezicht vanuit hun eigen rol bijdragen aan goede, persoonsgerichte verpleeghuiszorg? De reisgids is een uitnodiging om als bestuurders en toezichthouders met elkaar het gesprek aan te gaan: wat is het goede om te doen? 

Voorheen zag een raad van toezicht toe of er in de organisatie gebeurde wat was vastgelegd dat er zou gaan gebeuren, aan de hand van beleidsplannen, jaarverslagen en rapportages. Nu worden andere gesprekken gevoerd, waarin met elkaar gekeken wordt hoe invulling gegeven kan worden aan de verschillende rollen: controleren, verbeteren, experimenteren, waardensturing. En waar gekeken wordt naar of er een verschuiving zichtbaar is in die verschillende rollen. Zie ook deze video over de reisgids:

Verhouding raad-bestuurder verandert

In het gesprek met elkaar werden suggesties gedaan om de reisgids te gebruiken in de evaluatie van het functioneren van de raad van toezicht en de samenwerking met de bestuurder(s). Deze samenwerking vraagt sensitiviteit. De wil om aan te sluiten bij wat de ander nodig heeft om goed te kunnen functioneren.

Geconstateerd werd dat de verhouding tussen bestuurders en toezichthouders verandert. Met erkenning van ieders eigen verantwoordelijkheid, wordt meer samen opgetrokken. Als in de organisatie de wens is om beter te worden in persoonsgerichte zorg, is het vanzelfsprekend dat de samenwerking van de mensen die in en met de organisatie werken ook persoonlijker wordt. Dus ook in een raad van toezicht. 

‘Waardegedreven toezicht’

Susan Rechterschot gaf een toelichting op ‘Waardengedreven toezicht’. De presentatie is hier terug te zien.

Lees verder onder de afbeelding

In het gesprek hierover werden voorbeelden genoemd om hier invulling aan te geven. Bijvoorbeeld door een casusbespreking te houden in een bijeenkomst van de raad van toezicht. Of in het gesprek van de raad van toezicht met de cliëntenraad. Of door de Socratische gespreksvoering te gebruiken als methodiek. Het houden van een moreel beraad werd ook genoemd, of toezichthouders laten ‘meelopen’ in een woongroep. Deelnemers gaven aan dat zij van elkaar mooie voorbeelden hadden gehoord over hoe het anders kan.

Meer weten

Heb je vragen hierover? Is er interesse om als toezichthouders in de beweging Radicale vernieuwing verpleeghuiszorg een leernetwerk te vormen? Of interesse om door te praten over wat in deze bijeenkomst aan de orde is geweest? Neem dan contact op via:

radicalevernieuwing@loc.nl of m.wijnties@nvtz.nl