Een droomhuis aan het strand

Blog n.a.v. de workshop van de beweging Radicale vernieuwing zorg tijdens het Waardigheid en Trots congres d.d. 3 juli 2023 

Wat vind je zelf belangrijk als je nadenkt over ouder worden? Voor jezelf en voor je omgeving/familie?

Ik krijg een paar minuten de tijd om dit uit te wisselen met de persoon die naast mij zit. Ik voel meteen een klik want we houden allebei van theater. Heel even zijn we ervan overtuigd dat we dat ook willen als we oud zijn: nog steeds veel naar het theater. Een paar seconden later rijzen nieuwe vragen bij ons op, want wat is oud en hoe sta ik er dan fysiek en mentaal voor? Misschien heb ik dan helemaal geen behoefte meer aan die passie van nu. Stel dat ik op mijn vijfentachtigste een vorm van dementie heb? Dan wil ik in elk geval mensen om mij heen die nog wel weten dat ik die passie had. Zodat het praten daarover misschien een geluksmoment veroorzaakt.

Gewoon leven!

Als Vera Jansweijer (coördinator van de beweging Radicale vernieuwing zorg) reacties uit de zaal ophaalt, zijn er opvallend veel overeenkomsten met onze uitwisseling. Aanvullende uitspraken zijn: “Dat mijn huis het toelaat dat ik er kan blijven wonen”, “Dat ik naar buiten kan”, “Dat ik leven aan mijn dagen toevoeg en niet onnodig dagen aan mijn leven”, “Dat ik alles zelf kan doen, zelf bepalen, invloed hebben, eigen regie”, “Dat mensen mij niet betuttelen; vertel mij niet wat en hoe ik het moet doen”. Dan is het woord aan twee ‘ouderen van de toekomst’. Jurre en Tobias zijn beiden 13 jaar en personificeren vandaag de generaties na ons. Zij denken niet in beperkingen, maar aan ‘gewoon leven!’. Ze hopen dat hun leeftijd later geen rol zal spelen en de focus zal uitgaan naar wat zij op dat moment (nog wel) kunnen. Het liefst leven zij met fijne mensen om zich heen en in een lekker huis aan het strand. Met dat in gedachten luister ik naar de vier pitches die dan volgen.

Elke dag kunnen we leren van elkaar

Emmely Hoek en Pauline Siepel (Carintreggeland), Lian ter Braak (Surplus), Bernadette Willemse (Reigershoeve) en Marjan Hurkmans (Avoord) werken elk op hun eigen manier vanuit de beweging Radicale vernieuwing, van regels naar relaties, aan de toekomst. Vanuit de visie dat elk leven van waarde en betekenis is, ook als je bijvoorbeeld dementie hebt. Zo blijft elke zorgorganisatie van de beweging kritisch onderzoeken of wat ze doen echt waarde toevoegt voor degene die zorg verleent, degene die zorg ontvangt en diens naasten. Na de pitches gaan we in groepen uiteen en verdiep ik mij in twee van de vier werkwijzen. In gesprek met de sprekers en deelnemers blijkt uit alles dat we elke dag kunnen leren van elkaar. En juist door samen te leren, bouwen we relaties op. En die relaties maken de kwaliteit van leven. Heb je de ander echt gezien of heb je zijn beperkingen aangenomen? Heb je de ander echt gehoord of heb je je eigen angsten voorrang gegeven? Heb je de vraag gesteld of de reactie al ingevuld?

Zelfkennis, lef en nieuwsgierigheid

Surplus werkt aan meer begrip en werkplezier voor de eigen medewerkers, Avoord werkt aan een gelijkwaardige samenwerking met familie, Carintreggeland werkt aan vertrouwen in het vakmanschap, Reigershoeve werkt aan een sociale gemeenschap. En het is voor iedereen hard werken. Een relatie aangaan is meestal niet de moeilijkste stap. Een relatie goed houden, vraagt veel meer aandacht. Daarvoor heb je ook veel zelfkennis nodig en het lef om jezelf kwetsbaar op te durven stellen. Het vraagt nieuwsgierigheid, liefde en geduld. En het vraagt om gesprekstechnieken en inzicht in je taalgebruik. Dat klinkt misschien allemaal wat oubollig. En toch… als ik nadenk over de toekomst, is dat precies wat ik wil doorgeven aan toekomstige generaties. Want vooralsnog zijn er geen vakken op de basis- of middelbare school waarin je dit leert*. En mijn eigen generatie heeft dit vaak thuis ook niet meegekregen, laat staan de generaties voor mij. Wat zou jij willen dat Jurre en Tobias vertellen over jouw werk van vandaag als zij in 2090, als ze beiden 80-jaar zijn, op de veranda zitten van hun droomhuis aan het strand?

Tussen dromen en doen

*PS: meepraten over het zorgonderwijs? Kom op 14 september naar de inspiratiebijeenkomst over zorgonderwijs “Tussen dromen en doen”.