Hoe ziet de dagbesteding van de toekomst eruit?
Stel je voor: het is 2040. Hoe oud ben je zelf in 2040? Hoe ziet je leven er dan uit? Ben je in 2040 wellicht afhankelijker van zorg en ondersteuning geworden? Stel je eens voor hoe je dag eruit ziet. Wat mag in ieder geval in 2040 niet ontbreken in jouw leven? Deze vragen werden gesteld tijdens de workshop Dagbesteding van de toekomst van de King Arthur Groep op het congres Radicale vernieuwing verpleeghuiszorg: van ICT-storing tot paard aan tafel afgelopen mei. Mensen zeggen bijvoorbeeld: ‘Zelf kunnen bepalen’, ‘Natuur’, ‘Mijn tuin’, ‘Wijn’. Maar stel je voor dat dat helemaal niet meer zomaar kan in 2040.
Een paar kengetallen:
Bevolking in Nederland Nu 2040
# 65+-ers 2,6 miljoen 4,6 miljoen
# 80+-ers 700.000 2 miljoen
# Alleenwonende 80+-ers 375.000 750.000
# mensen met dementie 270.000 500.000
Status m.b.t. zorg
Zorgkosten 94 miljard 174 miljard
% inkomen dat naar zorg gaat 25% 30-45%
Tekort mantelzorgers 180.000 790.000
Tekort zorgverleners 15.000 ? komende 5 jaar: 125.000!
Omdat de bevolking vergrijst, zijn er straks meer ouderen, dan jongeren om voor ze te zorgen. Er is ook helemaal geen geld meer om formele zorg voor al deze mensen op te brengen. Er is nu al een schromelijk tekort aan mantelzorgers, maar in 2040 is dit vele malen erger geworden. Wat kan er met ons, als we zelf oud zijn, gebeuren als we nu niets doen? Laten we eens op een tijdlijn gaan staan. Hoe oud ben je zelf in 2040? Sommigen zijn dan nog geen 60 jaar. Anderen zijn dat nu al, en halen in 2040 de 80. In 3 groepen gaan we brainstormen over:
- Wat heeft jouw buurman nodig in 2040? Hoe ziet diens leven, als je je ogen eens sluit, en je voorstelt dat je in 2040 naar hem kijkt, eruit? En wat is er nodig om hem dat leven te laten leiden?
- Wat wil je zelf, als je oud bent, hoe ziet jouw leven er dan uit? En wat is er nodig om dat waar te maken? Wat zou je nu al kunnen doen om te zorgen dat je in 2040 kunt leven zoals jij dat wilt?
De groep met de ‘jonkies’
De jongsten onder ons kennen hun buren vaak helemaal niet. Geen idee wat voor leven die willen leiden in 2040, en wat ze nodig hebben? Misschien dat iemand hun vuilnisbak aan de weg zet, en boodschappen voor hen meeneemt? Wat de ‘jonkies’ zelf willen als oud zijn? Dat kunnen ze zich nog niet goed voorstellen. Zelfstandig, onafhankelijk, dat zijn wel termen die wel over de tafel gaan. Zo lang mogelijk een goede gezondheid, ook.
De middenmoot, die in 2040 boven de 65 jaar is
Deze groep kent zijn buren nog steeds niet echt goed. Maar ziet wel een gezicht voor zich van de buren. In 2040 verwachten ze dat hun buren wel meer ondersteuning nodig hebben, misschien zelfs wel van ons, als goede buren. Er wordt gebrainstormd over deal making: als ik nu iets doe voor mijn buur, dan doet hij (of zijn kinderen) straks ook iets voor mij. De middenmoot wil zelf zo lang mogelijk zelfstandig thuis blijven wonen. Daar is voor nodig dat we jongeren aan ons binden, die straks sterk genoeg zijn om dingen voor ons te tillen, boodschappen te doen, en ons gezelschap te houden in eenzame uren. In ieder geval moeten we ook kenbaar maken aan onze naasten wat wij belangrijk vinden. En die gesprekken hebben we lang niet allemaal al gevoerd.
De ‘kweeperen’, de oudste groep, die in 2040 boven de 80 is
De oudste groep doet al heel veel met zijn buren. Samen kweeperenjam maken, in clubjes bijeenkomen, gezamenlijk boodschappen doen. Wat doen we in 2040 om met elkaar in verbinding te blijven? En 1 sociaal vangnet voor elkaar te zijn in de buurt? We bouwen een sauna! Daar kunnen we in uitpuffen wanneer we maar willen! Wat we zelf willen als we oud zijn? Nog steeds kweeperenjam maken. In die sauna verblijven en zo lang mogelijk actief blijven in de buurt en met de buurt. Daar hebben we elkaar voor nodig.
Wat moeten we nú vernieuwen, om in 2040 onze dag te kunnen doorbrengen zoals wij dat willen?
In een workshop van 3 kwartier is er geen concreet, eensluidend antwoord op deze vraag mogelijk. Maar we horen uit rode lijn van de verhalen dat we moeten (blijven):
- Zoeken naar eenvoud en praktische oplossingen
- Luisteren naar wat mensen willen
- Verbinden
Geen instituten, geen uitbreiding van formele voorzieningen. Maar: klein en dichtbij denken. Met de buurt. Met het netwerk om je heen. Praktisch en eenvoudig. Met oog voor kwaliteit van leven. Niets doen is geen optie. Niets doen leidt tot een wasstraat, tubes waar ouderen in worden opgestapeld, gerobotiseerde massa-zorg met een doe-het-zelf medicatiepakket. Wat ga jíj morgen anders doen om te zorgen dat we in 2040 mensen kunnen laten leven zoals zij dat willen? Wat ga jíj nú doen, om later zelf op je oude dag te kunnen leven zoals je wilt?
Meer weten
- Lees meer over het congres Radicale vernieuwing van 14 mei 2018
Lees meer artikelen over:
