Eind november kwamen bestuurders van verschillende aan Radicale vernieuwing verpleeghuiszorg deelnemende zorginstellingen samen. Bij De Leyhoeve in Tilburg was het onderwerp van gesprek: hoe creëer je maximale ruimte in je organisatie? Om continu uit te kunnen gaan van wat voor cliënten, naasten en medewerkers werkelijk toegevoegde waarde heeft? Wat kan Radicale vernieuwing daarin betekenen?

Een van de bestuurders: “Het wemelt van hele mooie voorbeelden. Tegelijkertijd zie ik dilemma’s, kijkend naar de ontwikkeling van vakmanschap. We hebben twintig jaar gestuurd op voorschrijven hoe medewerkers dingen moeten doen. Hoe maken we nu de stap naar het eigen mensschap van mensen? Naar aandacht voor hoe mensen in elkaar zitten, en hoe je mensen daarbij kunt helpen? Zijn er dan niet een aantal thema’s die we aan willen reiken, dan gaat het daar om.”

Iedereen was het er over eens dat naast alle praktische activiteiten die in het kader van Radicale vernieuwig worden verricht, er echt een cultuurverandering in de organisaties nodig is. Een vernieuwing van de mentaliteit achter het samen werken, leven en zorgen. En dat het daarvoor heel zinnig is dit soort dilemma’s met andere vernieuwers te bespreken.

Voorbij ‘one size fits all’?

Daarnaast werd duidelijk dat hiervoor ook vernieuwing nodig is in de systemen en manieren van toezicht houden rondom de verpleeghuizen. Bestuurders zijn blij dat organisaties als de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) en de inspectie actief bij Radicale vernieuwing betrokken zijn. Maar dat er ook nog initiatieven van deze organisaties uitgaan waar zij niet vrolijk van worden. Zoals de recente aankondigingen van uitgebreide verantwoordingen rondom besteding van nieuw beschikbare gelden, of dat er een landelijke benchmark moet komen over de kwaliteit en kosten van de zorg. Zorg hierbij is dat landelijke richtlijnen een te krap keurslijf worden. Niet nodig en onwenselijk, volgens de bestuurders. Adequaat meten of en hoe de zorg aansluit op wat voor cliënten belangrijk is kan volgens hen ook anders.

Lees ook de brief van organisaties uit de beweging aan de stuurgroep van het kwaliteitskader verpleeghuiszorg.

“Dus hoe kan dit, terwijl we zo in gesprek zijn met deze landelijke organisaties over de essentie van Radicale vernieuwing?” Ook hier werd gezegd dat dit soort dingen niet van het ene op het andere moment veranderen. En dat dit meegenomen wordt in volgende gesprekken met de genoemde landelijke organisaties en het VWS-ministerie.

Wat staat je in de weg?

Moeten we wachten op landelijke organisaties? Stelden bestuurders. “Is het niet écht radicaal om met alle meetsystemen te stoppen. En dán kijken wat nodig is?” Waarop de bestuurder van De Leyhoeve reageert dat zij dat geprobeerd hebben, maar dat dat maar tot op bepaalde hoogte functioneel is. En je ook regels nodig hebt om dingen met elkaar in goede banen te leiden: “We hebben geprobeerd om volledig zelfsturend te zijn. Maar de medewerkers zijn zelf met de wens gekomen om randvoorwaarden en kaders te scheppen. Waarbinnen zij vrij mogen bewegen. En daarbij is een goed kwaliteit meetsysteem onontbeerlijk.”

Een andere bestuurder vult aan: “We komen niet weg van systemen. De systemen die we dan nog hebben moeten dan beter goed functioneren. Hoe kun je dat nu zo doen dat het bijdraagt aan vakmanschap, en mensen helpt efficiënter in en met de systemen te werken?”

Een andere manier zou ook kunnen zijn: in je kwaliteitsjaarverslag eerlijk aangeven wat je doet en niet doet en waarom. Bestuurders verkenden mogelijkheden om met elkaar vanuit de Radicale vernieuwingsbeweging uitgangspunten te delen. Waar zij ook onderling op zouden kunnen toetsen. Anderen stimuleren en informeren welke stappen je als bestuurder hierin zet, wordt als meerwaarde ervaren.

Organisaties in de ring willen radicaler

Onder meer vanuit de ervaring dat meer en meer mensen zich bij de beweging aansluiten, laten bestuurders van organisaties die meedoen in ‘de ring’ van de vernieuwingsbeweging weten dat zij actiever betrokken willen zijn. En hiervoor ook zelf een meer actieve rol te kunnen vervullen dan tot nu toe het geval. Dus dat wordt georganiseerd.