Binnen ons netwerk hebben de afgelopen anderhalf jaar 14 zorgorganisaties samengewerkt in het actieteam ‘Vrijheid en veiligheid voor het levensgeluk van cliënten’. Vanuit de praktijk onderzochten we hoe de Wet zorg en dwang (Wzd) maximaal kan bijdragen aan vrijheid, veiligheid en levensgeluk van cliënten. Passend bij onze gezamenlijke droom, zorg waarin de mens echt centraal staat.

Adviezen actieteam vrijheid en veiligheid voor het levensgeluk van cliënten

De Wet zorg en dwang maakt dat er meer wordt nagedacht over vrijheid, veiligheid en levensgeluk van bewoners/cliënten. Het is niet normaal dat er ‘gesloten deuren’ zijn in verpleeghuizen. Op basis van de ervaringen van en gesprekken met diverse stakeholders zijn onderstaande adviezen vastgesteld. Naast een hoofd advies, zijn er gerichte adviezen over vijf onderwerpen:

• het stappenplan
• insluiting
• de verpleegkundig specialist (VS)
• de onafhankelijk deskundige
• rapportage & registratie

In dit artikel lees je alleen ons hoofadvies. Download: Adviezen actieteam vrijheid, veiligheid, levensgeluk
Wil je als organisatie aan de slag met deze adviezen? Gebruik dan: Adviezen actieteam vrijheid, veiligheid, levensgeluk (voor zorgprofessionals) Of lees onze adviezen voor de wetgever: Adviezen actieteam vrijheid, veiligheid, levensgeluk

Heb je vragen over de adviezen of wil je bijdragen aan één van de actieteams? Neem contact op met Isabelle van der Wijk via: i.vanderwijk@loc.nl  
Via dit nieuwsbericht houden we je op de hoogte over hoe we de adviezen in de praktijk brengen.

Hoofdadviezen

Ons hoofd advies aan zorgorganisaties, leveranciers, toezichthouder en wetgever is:

• Laat de leefwereld van cliënten, naasten en medewerkers de basis zijn van alle acties rond de Wet zorg en dwang.  
• Zorg dat vrijheid, veiligheid en levensgeluk altijd het vertrekpunt is. Laat dit centraal staat.

Aan zorgorganisaties hebben we de volgende adviezen:  

• Laat je niet afleiden door de functieomschrijving van ‘zorgverantwoordelijke. Een zorgverantwoordelijke kent vooral de cliënt en diens naasten goed en vervult een coördinerende rol. Laat de zorgverantwoordelijke vraagbaak en aanspreekpunt voor de cliënt, naasten en professionals zijn. Laat de zorgverantwoordelijke overleggen met behandelaars over de eventuele inzet van onvrijwillige zorg.  
• Benut bestaande overlegvormen als multidisciplinair overleg of gedrag visites voor aanvullend overleg.  
• Creëer ruimte bij alle betrokkenen voor het delen van dilemma’s en het kunnen bespreking van deze dilemma’s. Het is in de praktijk soms lastig te begrijpen wanneer er sprake is van onvrijwillige zorg en wanneer niet. Dat vraagt om veel aandacht en ondersteuning in de vorm van intervisie en collegiaal overleg, zowel met interne collega’s als externe collega’s in het regionale werkveld.
• Zorg voor ondersteuning van de Wzd-functionaris en de zorgverantwoordelijken om in de praktijk de focus op vrijheid, veiligheid en levensgeluk goed uit te kunnen dragen. Stel in de communicatie naar cliënten, naasten en professionals vrijheid, veiligheid en levensgeluk centraal en niet de Wet zorg en dwang. 

De Wzd in de praktijk:

De Verpleegkundig specialist als Wzd-functionaris
Jaap Kappert is verpleegkundig specialist en Wzd-functionaris bij Brentano. Hij deelt zijn ervaringen in ons magazine ‘Zicht op vernieuwing’ zijn ervaringen.
Lees: ‘Wet zorg en dwang: hoe werkt dat dan?’ (pagina 11)

Uitsluiting en beperking bewegingsvrijheid
De Wzd zet aan tot nadenken over vrijheid, veiligheid en levensgeluk. Is het vanzelfsprekend dat deuren dicht zitten? Van deuren op de afdeling tot de deuren van de keukenkastjes. Alle deuren openen, vraagt om een goed gesprek. Om samen te kijken wat veilig is en wat bevorderend is voor het levensgeluk van bewoners.
Siham Sbaï en Daphne Mensink gingen deze gesprekken aan en delen hun ervaringen.
Lees: ‘Ruimte voor dementie, de deuren gaan open’ (pagina 23)
Wijnie Nieboer, Mirjam Luijsterburg en Simone de Wijs delen hun ervaringen uit de praktijk.
Lees: ‘Open deuren: de praktijk’ (pagina 34)

Scholing over vrijheid, veiligheid en levensgeluk

We adviseren zorgorganisaties om ruimte te creëren om over vrijheid, veiligheid en levensgeluk in gesprek te gaan. Het helpt om de taal en daarmee de focus te verleggen van ‘zorg en dwang’ naar ‘vrijheid, veiligheid en levensgeluk’. De Wzd is nieuw, maar een visie op wonen en welzijn en op persoonsgerichte zorg is dat niet. Het is met elkaar verweven. En het is goed om dit altijd samen te zien. School medewerkers over de Wzd op het niveau dat zij aankunnen en focus op het het herkennen van onvrijwilligheid en het vermogen om alternatieven te vinden.

Luister bijvoorbeeld onderstaande podcast uit ‘de Waardecast‘.

We maakten eerder video’s waarin diverse professionals uit de zorg in gesprek gingen over vrijheid, veiligheid en levensgeluk van cliënten. Leer van gesprekken uit onder andere de wijkverpleging, van kwaliteitsverpleegkundigen en bestuurders. Bekijk: in gesprek over vrijheid, veiligheid en levensgeluk (de Wet zorg en dwang)

Goed om te weten:

• Ons advies is om de verpleegkundig specialist ook in te kunnen zetten als Wzd-functionaris. Uit onderzoek van de HAN blijkt dat de VS hier zeer geschikt voor is.
• We gaan de adviezen in de praktijk brengen. Het actieteam gaat door en ze gaan verder werken aan: stappenplan, de Verpleegkundig Specialist als Wzd-functionaris, open deuren, rapportage. Wil je bijdragen aan één van deze onderwerp? Neem contact op met Isabelle van der Wijk via: i.vanderwijk@loc.nl  
• Insluiting en het beperken van bewegingsvrijheid raakt mensen in hun vrijheid en levensgeluk. Binnen onze beweging werken we aan open deuren voor iedereen. Wij staan er voor dat afdelingen en locaties altijd open zijn.

Download de adviezen over Vrijheid, veiligheid en levensgeluk

• Download: Adviezen actieteam vrijheid, veiligheid, levensgeluk
• Download: Adviezen actieteam vrijheid, veiligheid, levensgeluk (voor zorgprofessionals)
• Download onze adviezen voor de wetgever: Adviezen actieteam vrijheid, veiligheid, levensgeluk

Praat mee!

Wat vind jij van de adviezen? Laat het ons weten in een reactie onder dit bericht.

Heb je vragen over de adviezen of wil je bijdragen aan één van de actieteams? Neem contact op met Isabelle van der Wijk via: i.vanderwijk@loc.nl