Voorbij de hokjes van sectoren: “Wat heeft een bewoner nodig en hoe organiseren we dat?”

Te gast bij deelnemer Mentrum (Arkin) gingen vernieuwers vorige week in gesprek over het thema ‘Zie de Mens! Voorbij sectoren’. De deelnemers zijn actief in verschillende sectoren: de ouderenzorg, langdurige ggz en in de gehandicaptenzorg. Op de agenda stonden dan ook vragen als: Welke raakvlakken hebben we? Welke gedeelde zorgen, vraagstukken, of gedeelde energie? Maar al meteen ging het gesprek vooral over de vraag: Hoe kunnen we duurzamer en laagdrempeliger samenwerken over de sectoren heen? Ook de VWS-directeur langdurige zorg mengde zich in het gesprek.

Het thema is: de ouder wordende cliënt. Een van de deelnemers begint positief. Hij ziet dat het in de praktijk misschien niet zo simpel is, maar hij ziet niet waarom we het níet goed zouden kunnen regelen. Als ze bij een organisatie als Amsta of Cordaan dingen doen waar wij naar op zoek zijn, waarom zouden we het elders dan niet kunnen?

Michiel Geschiere, VWS-directeur langdurige zorg: “Het gaat om: wat is er nu nodig vanuit het perspectief van een bewoner, en hoe organiseren we dat? Dan is samenwerking vanuit verschillende deskundigheden belangrijk. Want het idee dat mensen altijd één ding mankeren of ‘in één sector thuishoren’, zo bewegen problemen van mensen niet. We moeten mensen niet proberen te passen in kunstmatig gemaakte sectorale lijntjes, die niet helemaal passen bij het leven van mensen.”

Investeren 

Maar de praktijk is nu ook nog weerbarstig, geven deelnemers aan. Hoewel in het gesprek veel mogelijkheden voorbij komen. Zoals verschillende voorbeelden van organisaties die al meer expertise in huis hebben vanuit bijvoorbeeld zowel ouderenzorg als zorg voor mensen met een verstandelijke beperking. En hoe er geïnvesteerd wordt in samenwerking tússen organisaties uit de verschillende sectoren. Elkaar leren kennen is daarbij essentieel, dat kan alles uitmaken op het moment dat je elkaar nodig hebt. Zeker omdat niet alles vanuit de huidige schotten, kaders en financieringsregelingen lijkt te kunnen worden geregeld, kan het als puntje bij paaltje komt cruciaal zijn dat je anderen buiten je organisatie kent als je bepaalde expertise nodig hebt die niet in huis is. Zodat je samen iets voor elkaar kunt krijgen juist ook als dat nog niet vanzelfsprekend is.

Bijvoorbeeld als iemand die woont op een ggz-locatie palliatieve zorg nodig heeft, en zware ggz-zorg. De ervaring leert dat zorgmedewerkers alles voor bewoners over hebben. Maar dat ze ook tegen grenzen aanlopen als zij langdurig met situaties te maken hebben waar zij niet voor opgeleid zijn en bijvoorbeeld niet weten hoe ze bepaalde zorg moeten verrichten (en op dat moment dat niet even snel kunnen leren). Of wanneer een oudere bewoner van een ggz-locatie een dusdanig ernstige botbreuk oploopt, dat de wond specialistische verpleging vereist. En de psychose van de bewoner maakt dat ze de externe thuiszorg wantrouwt waardoor die de zorg niet kan leveren.

Een voorbereid mens telt voor twee

De verwachting is dat zulk soort situaties met oudere cliënten in de ggz en gehandicaptenzorg vaker voor gaan komen. In de ouderenzorg kan het bijvoorbeeld gaan om de vraag of een bewoner misschien ook psychiatrische klachten heeft. Vraag is dan of het aan de orde is om voor dergelijke situaties externe expertise in te vliegen in de locatie waar de persoon om wie het gaat woont. Verschillende voorbeelden worden genoemd van hoe organisaties in de diverse zorgsectoren nu intern trainingen en bijscholing van zorgprofessionals verzorgen om op deze vraagstukken in te kunnen spelen. Breder dan professionals kijken – naar mensen in het netwerk van bewoners of rondom de zorgorganisatie en welke rol zij kunnen spelen – gebeurt ook.

Een deelnemer vraagt zich af waarom dit ‘denken in hokjes’ überhaupt problematisch zou moeten zijn, bij haar organisatie doen ze eigenlijk alles zelf. 

Hoe willen we het eigenlijk?

Hoewel deelnemers ook zeggen dat financiering en andere kaders in de weg zitten voor goede zorg in deze situaties, gaat het gesprek in eerste instantie dus veelal over hoe je het eigenlijk zou kúnnen organiseren. Hoe willen we het eigenlijk? Wat willen cliënten zelf? En wat is voor medewerkers belangrijk? Hier wordt het nodige over uitgewisseld. En het laatste woord is er nog niet over gezegd.

Vera Jansweijer, coördinator Radicale vernieuwing, sluit af met woorden van dank aan de organisatoren van deze bijeenkomst: “Door het laten zien van jullie locatie, het ons concreet meenemen in waar je mee te maken hebt aan de hand van twee casussen en daarbij een mooie open hulpvraag neer te leggen, hebben jullie de groep echt iets meegegeven. Namelijk over waar dit actieteam en radicale vernieuwing over gaan: samen steeds weer zoeken en de moeite aangaan, omdat de antwoorden/oplossingen niet enkelvoudig noch lineair zijn. Dat voelt soms stroef en dat klopt ook. 29 januari puzzelen we verder!”

Hoe kunnen we er samen voor zorgen dat we steeds de mens blijven zien en wat die nodig heeft om waardevolle zorg te ervaren, onafhankelijk van de sector van waaruit die zorg ontvangt? 29 januari 2025 is de vervolgbijeenkomst van dit actieteam. Lees hier verder en meld je aan!