Margareth van Driel (43) en Serge Herlaar (46) zijn in opleiding tot verpleegkundige (niveau 4). Daarnaast gaan ze studenten begeleiden van de praktijk-leerroute Waarde-vol Onderwijs® op De Ommedijk, een locatie van ActiVite in Leiderdorp. “Ik denk dat we ons makkelijker kunnen verplaatsen in studenten, omdat we zelf nog ‘in de schoolbanken’ zitten.”

Wat is jullie eigen achtergrond?

Margareth: “Ik ben ooit opgeleid tot ziekenverzorgende. Lange tijd had ik geen betaald werk, omdat ik thuis voor mijn vier kinderen zorgde. In 2013 heb ik weer een baan gezocht. Eerst werkte ik twee jaar in de thuiszorg bij een andere organisatie en sinds 2015 ben ik in dienst als verzorgende individuele gezondheidszorg (ig) bij ActiVite. Vorig jaar heb ik opleiding Gespecialiseerd Verzorgende Psychogeriatrie gedaan. En in september 2018 ben ik gestart met de reguliere verkorte opleiding tot verpleegkundige, bij mboRijnland. Waarom? Vooral omdat ik graag meer verantwoordelijkheid en leiding wil kunnen nemen.”

Serge: “Van huis uit ben ik financieel manager. Ook heb ik bij ActiVite als planner gewerkt en op de personeelsadministratie. Toen had ik veel contact met wijkverpleegkundigen. Die meiden zeiden regelmatig tegen mij: ‘Kom toch met ons werken, echt iets voor jou.’ Dat zette mij aan het denken. Eigenlijk trok de zorg me altijd al wel. Ik ging in gesprek met collega’s, de directie, het bestuur. Zij gaven aan dat ze me zouden steunen als ik een carrièreswitch zou maken. Op een gegeven moment besloot ik ervoor te gaan!”

Jullie kozen voor de reguliere opleiding bij mboRijnland. Waarom?

Margareth: “Ik had me al aangemeld voor het reguliere traject, toen ik hoorde dat Waarde-Vol Onderwijs van start zou gaan bij ActiVite. Het was op dat moment nog erg onzeker hoe dit traject eruit zou komen te zien. Daarom ben ik gestart met de reguliere opleiding. Dan weet je vooraf precies wat je krijgt en dat vind ik heel prettig. Wat meespeelt, is dat ik relatief snel klaar kan zijn – in 2,5 jaar – omdat ik al een zorgdiploma heb.”

Serge: “Toen ik als zij-instromer begon, bestond de praktijk-leerroute Waarde-Vol Onderwijs nog niet. Helaas! Het zou voor mij namelijk een beter traject zijn geweest. Omdat ik geen achtergrond in de zorg heb, moest ik beginnen met de driejarige opleiding Verzorgende IG, niveau 3. Al na een half jaar merkte ik dat het mij veel te langzaam ging. Ik heb toen hemel en aarde moeten bewegen om tussentijds direct naar het tweede leerjaar te mogen overstappen. Aan het einde van jaar 2 is het mij gelukt om de overstap te maken naar de reguliere Verpleegkundigenopleiding, niveau 4. Dus zonder de IG-opleiding af te maken. Na veel overleg met school heb ik kunnen afspreken dat ik gelijk in het tweede leerjaar kon starten en dat ik hoogstwaarschijnlijk einde derde jaar/begin vierde jaar examens kan doen.”

Wat is volgens jullie de kern van Waarde-vol Onderwijs?

Margareth: “Vooral dat je anders leert denken. Je kijkt op de eerste plaats naar je cliënt. Wat vindt hij of zij prettig? Je verdiept je meer in het heden en verleden van bewoners: hun levensloop, hobby’s, van welke muziek ze houden, wat ze graag eten. Dat is het startpunt van je zorg en ondersteuning. Je probeert een veilige haven te bieden door aan te sluiten bij wat voor bewoners van betekenis is.”

Serge: “De kern is volgens mij dat je aansluit bij de waarden van bewoners en hun naasten, maar ook bij de motivatie, het niveau en de waarden van – toekomstige – medewerkers.”

Wat vind je van deze uitgangspunten van Waarde-vol Onderwijs?

Margareth: “Ik vind het heel goed dat je veel investeert in de relatie met bewoners. Immers: als je iemand kent en een vertrouwensband hebt opgebouwd, kun je veel beter aansluiten bij zijn of haar behoeften. Een voorbeeld: een bewoner heeft pijn in de mond. Hij zal je dan sneller laten kijken als hij je vertrouwt. Ook onbegrepen gedrag kun je sneller plaatsen als je iemand kent.”

Serge: “Ik ben heel blij dat de nieuwe generatie studenten meteen leert om vooral te kijken naar de persoon en niet alleen naar een ziektebeeld of beperkingen. Dat lijkt me essentieel.”

Wat spreekt jullie nog meer aan in Waarde-vol Onderwijs?

Serge: “Dat deze praktijk-leerroute het veel makkelijker maakt om een carrièreswitch te maken! Mensen die sneller willen en kunnen, krijgen nu die mogelijkheid.”

Margareth: “Het is mooi dat deze nieuwe praktijk-leerroute niet veel tijd besteed aan – in mijn ogen – overbodige zaken. In de reguliere opleidingen zitten veel componenten die er volgens mij best uit kunnen voor wat oudere studenten met meer levenservaring. Waarom moeten wij zoveel tijd besteden aan een vak als Loopbaan & Burgerschap? Ik snap best dat het voor jongeren die net van de middelbare school af komen belangrijk is om nog eens te horen hoe het Nederlandse parlement ook alweer werkt. Maar op mijn leeftijd weet ik dat wel en kan het dus wel wat korter.”

Jullie zijn zelf nog in opleiding, maar gaan ook studenten Waarde-vol Onderwijs begeleiden?

Serge: “Klopt, daar heb ik me voor opgegeven. Ik vind het heel leuk om mensen te coachen en om kennis over te dragen. Zo heb ik vorige week nog samen met Margareth een klinische les gegeven aan Helpenden, onder meer over hoe je bewoners goed kunt benaderen. Daar leer je zelf ook van.

Ik denk ook dat wij ons makkelijker kunnen verplaatsen in de nieuwe studenten Waarde-vol Onderwijs, omdat wij zelf nog ‘in de schoolbanken zitten’. We snappen waarschijnlijk snel wat een student beleeft, waar hij doorheen gaat, omdat we in een vergelijkbaar proces zitten.”

Margareth: “Waarschijnlijk krijgen wij allebei een student van niveau 3 onder onze hoede. Het lijkt me heel leuk en leerzaam om hem of haar te begeleiden.”

Jullie werken op een pilotafdeling. Wat merk je daarvan?

Margareth: “Op De Ommedijk is de tweede etage ingericht als leerafdeling. Dit is een somatische afdeling, waar studenten van verschillende niveaus van en met elkaar leren. Er heerst een gezellig en open leerklimaat. Alle studenten worden begeleid door een eigen werkbegeleider, die bijvoorbeeld handelingen kan voordoen en opdrachten kan beoordelen. In mijn geval is dit een ervaren verpleegkundige.”

Serge: “Het is wel belangrijk dat je regelmatig samenwerkt met je werkbegeleider. Daar steek je veel van op, is mijn ervaring.”

De eerste trainingsbijeenkomst voor aankomende werkbegeleiders is achter de rug. Hoe kijk je erop terug?

Serge: “Toen projectleider Mieke Hollander inging op de gedachten achter het praktijk-leertraject, kon ik haar wel knuffelen! Op zo’n aanpak heb ik zo zitten wachten!”

Margareth: “We zijn vooral ingegaan op de visie achter Waarde-vol Onderwijs. Dat was heel interessant. Concrete handvatten voor de begeleiding van studenten hebben we nog niet aangereikt gekregen. Maar er volgen nog drie trainingsbijeenkomsten, dus dat komt vast nog wel.”

Wat verwachten jullie van de toekomst van Waarde-vol Onderwijs?

Serge: “Dit is volgens mij echt wat Nederland nodig heeft als we snel iets willen doen aan het personeelstekort in de zorg en als we – aankomende – medewerkers gemotiveerd willen houden. Ik hoop dus dat dit initiatief breed navolging zal krijgen.”

Margareth: “Ik hoop dat we door deze aanpak – waarbij de cliënt met zijn wensen en behoeften écht centraal staat – de vreugde in het vak meer kunnen terugbrengen. Ik denk namelijk dat medewerkers die werken volgens de uitgangspunten van Waarde-vol Onderwijs meer plezier in hun werk zullen krijgen. Als je plezier hebt in je werk, dan straal je dat ook uit. Dat zien anderen ook. En dan zullen zij mogelijk ook sneller kiezen voor een baan in de zorg.”

_{Tekst: Femke van den Berg (Bureau Bisontekst). Portretfoto’s verkregen via Serge en Margareth.}