“WE FOCUSSEN OP HEEL DE MENS, NIET OP DE AANDOENING”

Het Huis van de Tijd in Amsterdam is een ontmoetingsplek voor mensen met geheugenproblemen en hun naasten. Er wordt gewerkt vanuit de Sociale Benadering Dementie. De focus ligt hierbij niet op de aandoening, maar op de leefwereld van de persoon met dementie.

Het Huis van de Tijd is een initiatief van Anne-Mei The, hoogleraar Langdurige Zorg en Dementie en grondlegger van de Sociale Benadering Dementie. “Deze benadering gaat voor een heel groot deel over de persoonlijke ondersteuning”, vertelt Xandra van der Swan, coördinator van het Huis van de Tijd. “Daarnaast vindt Anne-Mei het ook belangrijk dat er een ontmoetingsplek is voor mensen met dementie, hun naasten, professionals en vrijwilligers. Dat is het Huis van de Tijd geworden, een ongelooflijk mooi en sfeervol pand met een prachtige binnentuin in het centrum van Amsterdam. Het is een plek waar mensen zich fijn kunnen voelen. Dat vinden we heel belangrijk.”

Samenwerkingspartners

Het Huis van de Tijd werd door Tao of Care (het bedrijf van Anne-Mei dat werkt aan de doorontwikkeling en borging van de Sociale Benadering Dementie) opgezet in samenwerking met zorgorganisatie Cordaan en het Ben Sajet Centrum. Later ontstond er toenadering tot Odensehuis, dat veel ervaring heeft met het creëren van ontmoetingsplekken. “Inmiddels is het Huis van de Tijd zelf ook een Odensehuis”, aldus Xandra, “maar het heeft – mede vanwege de nadruk op de Sociale Benadering Dementie – wel echt een eigen kleur.”
Mensen met en zonder dementie bepalen samen de koers van het huis. “We zijn een gemeenschap; vrijwilligers, bezoekers en professionals zijn gelijkwaardig. Samen bepalen we wat er gebeurt.”

Op stap met de riksja

Als mensen de diagnose ‘dementie’ krijgen, willen zij meestal het liefst gewoon verder met hun leven, weet Xandra “Bij het Huis van de Tijd proberen we aan die wens invulling te geven.  Het Huis is vooral een ontmoetingsplek waar mensen zichzelf kunnen zijn. Je kunt er een kop koffie krijgen, lunch, avondeten. Daarnaast doen we ook veel activiteiten. We werken bijvoorbeeld in de tuin, hebben een smartlappenkoor, doen kookworkshops, organiseren schilderworkshops, gaan wandelen.” Ze geeft nog een aansprekend voorbeeld: “We hebben een riksja, die we vooral in de zomer gebruiken om mensen even mee naar huis te brengen. Maar we kunnen deze ‘overdekte fiets’ ook inzetten om ‘memory tours’ te maken met bezoekers die bijvoorbeeld nog eens hun oude middelbare school of woonhuis willen zien. Mensen kunnen meedoen aan de activiteiten als ze daar op dat moment zin in hebben.”

Heel de mens

In het RVWO-onderwijs (zie kader) wordt steeds benadrukt hoe belangrijk het is om ‘heel de mens’ te zien en niet alleen in te zoomen op een ziekte of aandoening die iemand heeft. Xandra is het helemaal eens met deze insteek. “Iedereen heeft verschillende sociale rollen. Je bent bijvoorbeeld moeder, dochter, collega en noem maar op. En al die verschillende rollen maken je juist tot een compleet mens. Het is misschien begrijpelijk dat je met dementie bijvoorbeeld niet meer schooldirecteur kunt zijn, maar een mens is altijd méér dan alleen een aandoening. Je kunt ook op andere manieren van betekenis zijn.”

Podium

Het Huis van de Tijd biedt ook een podium voor gesprekken over hoe het is om met dementie om te gaan. “Ervaringsdeskundigheid is momenteel ‘hot’. Niet praten óver mensen, maar praten mét mensen”, stelt Xandra. Dit is een tweede raakvlak met RVWO, dat immers ook mensen met dementie inzet in het onderwijs. Iemand met een ziekte maakt tenslotte nog steeds deel uit van de samenleving. “Op het podium krijgen mensen met dementie de hoofdrol. Wie kan nu beter vertellen hoe het is dan iemand die er dagelijks mee te maken heeft? Maar ook professionals komen soms iets vertellen. We hebben momenteel veel stagiaires; voor hen is het heel interessant om hiervan te leren en hun beeld van dementie bij te stellen. Want het beeld dat veel mensen hebben, klopt niet echt met de werkelijkheid.” Vanaf 2022 start het Huis van de Tijd met een nieuwe training voor vrijwilligers. Daarnaast worden er in het Huis ook vanuit Tao of Care trainingen gegeven. “De mensen die zo’n training volgen, proeven meteen ook de sfeer van het Huis en zien wat deze omgeving doet voor de bezoekers”, vertelt Xandra.

Toekomstplannen

Xandra hoopt dat in de toekomst steeds meer mensen de weg naar het Huis van de Tijd weten te vinden. “Daarom is het zo belangrijk dat we goede contacten hebben met praktijkondersteuners, casemanagers, specialisten ouderenzorg en andere verwijzers. Het is belangrijk dat er goed gekeken wordt wie bij ons past. Meestal zijn dat vrij eigengereide mensen: personen die een eigen inbreng willen hebben en niet iedere dag met het busje naar de dagbesteding willen gaan. We willen een inspirerende omgeving zijn, blijven en nog meer worden. Een plek, waar mensen hun talenten kunnen ontplooien.”

OVER RVWO
Radicale Vernieuwing Waarde-Vol Onderwijs® verrijkt het zorgonderwijs, zodat de zorg en ondersteuning duurzaam kunnen aansluiten bij de waarde(n) van mensen met een zorgvraag en hun naasten, én zorgprofessionals hun werk met plezier doen. De praktijk-leerroute wordt uitgevoerd door zorgorganisaties ActiVite, DSV|verzorgd leven en Topaz. (Meer informatie over RVWO lees je in de RVWO-nieuwsbrief.)

Interview: Mieke Hollander. Tekst: Femke van den Berg.