Een andere kijk op goede zorg

Goede zorg is ook: een passend activiteitenaanbod en persoonlijke aandacht. Dat stellen Gonnie van Rijn en Mary Piket, activiteitenbegeleiders bij Topaz Overduin in Katwijk. “We hopen dat studenten Waarde-vol Onderwijs dit zullen uitdragen.”

Een andere kijk op kwaliteit van zorg. Dat zou het praktijk-leertraject Waarde-vol Onderwijs® uiteindelijk onder meer moeten opleveren, vinden Gonnie en Mary. “Wij zien dagelijks dat bewoners opknappen van de activiteiten die we organiseren en de aandacht die we geven. Een zinvolle dagbesteding die aansluit bij wat mensen graag doen en belangrijk vinden is zó essentieel voor een goede zorgkwaliteit. Maar dat besef is er niet altijd voldoende.”

De activiteitenbegeleiders signaleren dat veel zorgorganisaties de afgelopen jaren, mede door bezuinigingen en personeelstekorten, minder oog hadden voor welzijn en vooral voorrang gaven aan zorghandelingen. Gonnie: “Als de bewoners maar op tijd gewassen waren en aangekleed in de huiskamer zaten, was het goed. Ook al verveelden bewoners zich of waren ze voortdurend onrustig. Wij zeggen daarom: draai het eens om! Geef voortaan voorrang aan welzijn. Als je het welzijn van mensen voorop stelt, zijn ze tevredener en hebben ze misschien zelfs minder zorg nodig.”

Inspelen op individuele wensen

Topaz Overduin is een verpleeg-, behandel en expertisecentrum voor mensen met dementie, psychiatrische problematiek, Korsakov of de ziekte van Huntington. Mary en Gonnie zijn er verantwoordelijk voor de dagbesteding van 31 bewoners van een PG-afdeling (Esdoorn). Ze vertellen, dat ze altijd zoveel mogelijk proberen af te stemmen op de wensen van individuele bewoners. “Vroeger deden we dat minder en organiseerden we vaker activiteiten voor de hele groep, zoals bingo”, vertelt Mary.

“Tegenwoordig valt dat minder in de smaak, onder meer doordat bewoners steeds individualistischer worden”, vult Gonnie aan. “Ze willen graag activiteiten doen die aansluiten bij hun eigen interesses. De een houdt bijvoorbeeld van koken, braden en bakken, terwijl de ander liever knutselt of snoezelt. Bovendien merk je dat bewoners het heel leuk vinden om bijvoorbeeld met één van ons of een vrijwilliger een spelletje te doen. Dan is er meer gelegenheid om echt even bij iemand stil te staan.”

Om in beeld te krijgen welke activiteiten bewoners leuk en betekenisvol vinden, vragen de activiteitenbegeleiders dit aan hen zelf of aan hun naasten. “Of we proberen gewoon eens iets uit en observeren dan of het aanslaat”, aldus Gonnie.

Eropuit 

Samen met collega’s van andere afdelingen verzorgen Mary en Gonnie ook grootschalige activiteiten voor het hele huis, zoals de Sinterklaasviering of optredens van muzikanten. Verder kent Topaz Overduin afdelingsoverstijgende clubs, bijvoorbeeld een voor mensen die van klassieke muziek houden en eentje voor bewoners die graag creatief bezig zijn. “En we maken geregeld uitstapjes. Iedere week ga ik eropuit met vier bewoners en de chauffeur van de rolstoelbus”, vertelt Mary. “We rijden bijvoorbeeld naar een tuincentrum of gaan wandelen. Altijd een groot succes!”

De activiteiten zijn overdag en – als er bijzondere activiteiten zijn – ook ’s avonds en in het weekend. Een aantal avonden per week komt er bovendien een WeNS-medewerker voor activiteiten in een huiskamer. WeNS-medewerkers zijn jongeren, die in de vroege avonduren bewoners gezelschap houden en aandacht geven aan individuele cliënten. Ze voeren gesprekken, doen een spelletje, lezen met de bewoners. “Zo zorgen we ervoor dat bewoners ook in de avonduren een activiteitenaanbod krijgen”, zegt Mary. “Bijkomend voordeel is dat de jongeren op een laagdrempelige manier kennismaken met de ouderenzorg.”

Stagiaires

Topaz Overduin heeft regelmatig stagiaires van het (v)mbo en hbo in huis. Het valt Mary en Gonnie op dat vooral jongere stagiaires het vaak lastig vinden om echt contact te maken met bewoners. “In de opleidingen leren ze tegenwoordig onvoldoende hoe belangrijk het is om de tijd te nemen om met iemand te praten. Ook zijn stagiaires soms zó gespitst op het maar snel volgens de regels uitvoeren van allerlei verpleegtechnische handelingen, dat ze vergeten om even stil te staan bij wat de bewoner ervaart”, zegt Gonnie.

De activiteitenbegeleiders hopen dat studenten Waarde-vol Onderwijs dit beter zullen doen. “Zij zijn immers vanaf het begin gespitst op het welbevinden van bewoners. We hopen en verwachten dat hun komst ertoe leidt dat er binnen onze locaties nóg meer aandacht komt voor het belang van een passend activiteitenaanbod”, aldus Gonnie.
In november zijn de eerste zes studenten van Waarde-vol Onderwijs gestart op Overduin; drie van hen hebben hun leer-werkplek op Esdoorn. Gonnie en Mary willen graag een rol gaan spelen bij hun begeleiding en volgen daarom de trainingen voor werkbegeleiders.

Meer tijd voor de naasten

Gonnie en Mary hopen dat het onderwijshervormingstraject Waarde-vol Onderwijs straks ook oplevert dat er meer tijd is om met de naasten van bewoners in gesprek te gaan. “Nu is er maar zelden tijd voor een praatje; medewerkers zijn zo ontzettend druk. Ze moeten voldoen aan protocollen, ze dienen rapportages te schrijven, ze hebben veel vergaderingen en overleggen. Daardoor schiet niet alleen de tijd voor de bewoner er soms bij in, maar ook de tijd voor de familie en vrienden van de bewoner.

We spreken de naasten soms alleen maar tijdens de zorgplanbespreking. Het zou fijn zijn, als dit in de toekomst verandert. Hoe mooi zou het bijvoorbeeld niet zijn als er altijd een medewerker in de huiskamer aanwezig was, als aanspreekpunt voor de dierbaren van bewoners? Als je meer aandacht hebt voor de naasten, ervaren zij meer rust en vertrouwen. En dat heeft weer een positief effect op bewoners!”

_{Tekst: Femke van den Berg (Bureau Bisontekst). Kleine portretfoto’s verkregen via Gonnie en Mary.}