Blog coördinator | Radicale ver­nieuwing verpleeg­huiszorg: volop beweging!

Inmiddels is het alweer anderhalf jaar geleden: de startbijeenkomst Radicale vernieuwing verpleeghuiszorg in februari 2017 in Spant! in Bussum. Er is veel gebeurd sinds die tijd, goed om hier even bij stil te staan.

Publicatie ‘Zicht op vernieuwing’

Onlangs is een prachtige publicatie uitgebracht, waarin acht vertegenwoordigers van de beweging vertellen op welke manier zij werken aan zorg, waarin niet de regels maar relaties tussen mensen voorop staan. Bekijk de publicatie hier.

Het mooie van deze publicatie vind ik dat het niet alleen goede voorbeelden zijn. De verhalen gaan vooral over opgedane inzichten van medewerkers, cliënten, naasten en managers, coördinatoren en projectleiders. Het zijn verhalen over dilemma’s, vraagstukken en bijzondere ervaringen. De moeite van het lezen waard!

Ik zie niet alleen bij deze acht verpleeghuizen, maar ook bij de andere deelnemers in de beweging, dat meer persoonlijke aandacht gegeven wordt aan bewoners en hun naasten. De medewerkers voeren gesprekken met hen over de wijze waarop zij hun leven met verpleegzorg willen voortzetten en geven hier met elkaar invulling aan.

De organisatie (ondersteunende diensten, behandelaars, leidinggevenden, het bestuur, toezichthouders e.d.) rondom de medewerkers, bewoners en hun naasten, worden zich er meer van bewust hoe belangrijk het is om dit voor hen mogelijk te maken en dit te faciliteren. Ik zie dat er een groeiend besef ontstaat dat Radicale vernieuwing verpleeghuiszorg consequenties heeft voor alles en iedereen!

Inzicht wat radicale vernieuwing helpt en wat het vraagt

Er wordt in de verpleeghuizen duidelijk wat helpt, zoals een krachtige gedeelde visie op zorg en besturing, gericht op aanmoediging en steun. Focus op de kracht, wensen en mogelijkheden van individuele mensen, woongroepen en teams is van belang – op papier en in de praktijk. Zoals ook het met elkaar experimenteren en hiervan leren.

De zorg zoveel mogelijk te organiseren rond de relatie tussen de bewoner, diens naasten en de zorgverleners, en hierbij gericht te zijn op wat voor hen van waarde is, vraagt een cultuurverandering. Het vraagt een ‘radicale’ vernieuwing, dit is een vernieuwing vanuit de radix (wortel, essentie. En we weten dat een werkelijke cultuurverandering jaren vergt. Het vraagt de vertaling van deze ambitie naar dagelijks (ander, nieuw) gedrag.

Actuele vraagstukken

Ik zie dat verpleeghuizen ook geconfronteerd worden met concrete belemmeringen in en buiten de organisatie. Er wordt tegen vraagstukken aangelopen. En deze vraagstukken zijn niet overal hetzelfde. LOC en VWS ondersteunen dat gedreven mensen in de deelnemende verpleeghuizen nieuwe verbindingen kunnen leggen. We ondersteunen bij het op zoek gaan naar beschikbare kennis, ervaringen en tools. Maar ook bij het expliciet maken, communiceren en verspreiden van de opgedane kennis, ervaringen en van de radicale effecten hiervan.

Enkele voorbeelden uit de afgelopen maanden:

Hoe zorg je dat de zeggenschap in het verpleeghuis daadwerkelijk gaat verschuiven naar bewoners en hun naasten? En….naar de buurt? Sensire organiseerde in juni 2018 een levendige bijeenkomst over dit vraagstuk met de titel ‘Buurt maken’.

Een paar organisaties vroegen zich af op welke manier samen met de ondersteunende diensten nagegaan kan worden welke consequenties Radicale vernieuwing heeft voor hen. Als de zorgteams niet juist worden ondersteund, dan missen we de slag die we willen maken. Dit heeft begin juli 2018 met een achttal verpleeghuizen geleid tot de start van werkbezoeken bij elkaar, te beginnen bij Amstelring. Om verschillende perspectieven en manier van organiseren te kunnen zien en concrete vragen met elkaar te bespreken.
Aan welke regels hebben wij ons sowieso te houden en hoe kunnen we omgaan met belemmerende interne en externe regels? Deze vraag van King Arthur Groep leidde in juli 2018 tot een levendige bijeenkomst met LOC, VWS en vertegenwoordigers vanuit negentien belangstellende organisaties.

En enkele voorbeelden voor de komende maanden:

Hoe kom je van een gezamenlijke visie op veiligheid en vrijheid voor bewoners (en medewerkers) naar het daadwerkelijk met elkaar gaan uitvoeren? Woonzorggroep Samen wil met de vertegenwoordigers van bewoners, met naasten, medewerkers en de behandelaars in november 2018 hier een bijeenkomst voor organiseren. Ook voor belangstellenden uit nabijgelegen verpleeghuizen in Noord Holland. Samen met LOC, VWS en de inspectie.

Welke consequenties heeft Radicale vernieuwing verpleeghuiszorg voor de samenwerking tussen bestuurders/managers en cliëntenraden? Kalorama neemt in oktober 2018 het initiatief om hierover een ontmoeting te organiseren met belangstellende bestuurders/managers en hun cliëntenraden.

Landelijk leernetwerk

Deze bijeenkomsten worden (met ondersteuning van LOC en VWS) voor en door de mensen uit de betrokken verpleeghuizen in het netwerk georganiseerd. En met zorgkantoren, de inspectie en veel meer. Gaandeweg groeit het landelijk leernetwerk dat we vormen verder uit, waarin ervaringen, inzichten en kennis met elkaar worden gedeeld en de Radicale vernieuwing tot stand wordt gebracht.

Ik realiseer mij steeds meer dat dit alleen tot stand komt, als we het samen doen. En dat het leiderschap vraagt op ieder niveau, van alle betrokkenen.
Het is bijzonder hoopvol dat hier al zoveel van is te zien!

Marie-Antoinette Bäckes
Coördinator Radicale vernieuwing verpleeghuiszorg