LOI HOGESCHOOL START NIEUWE OPLEIDING 

Eind februari kreeg LOI Hogeschool het groene licht voor de start van een nieuwe opleiding: de Associate Degree (AD) Sociaal werk in de zorg. Bijzonder: als eerste in Nederland heeft deze een uitstroomrichting voor de ouderenzorg. In de opleiding staat het welzijn van de cliënt steeds voorop, net als bij Radicale Vernieuwing Waarde-vol Onderwijs® (RVWO). Marjolein Lohmann, programmamanager bij LOI Hogeschool, vertelt er meer over.

De (ouderen)zorg verandert in hoog tempo. En daarmee ontstaat er op de arbeidsmarkt vraag naar nieuwe typen zorg- en welzijnsprofessionals. “Op die behoefte spelen we in met de nieuwe opleiding AD-Sociaal werk in de zorg”, vertelt Marjolein Lohmann van LOI Hogeschool. Na diverse gesprekken met een aantal grote, landelijke partijen in de zorg – zoals Actiz en VGN – werd het startsein voor de ontwikkeling van deze nieuwe opleiding gegeven in het najaar van 2018.

Naadloos aansluiten bij praktijk

Marjolein had als programmamanager de taak om het nieuwe curriculum in de steigers te zetten. Dit gebeurde in nauwe afstemming met de veldwerkcommissie, waarin vertegenwoordigers van de diverse zorgbranches zitting hebben. “Zij hebben voortdurend meegedacht over vragen als: Hoe zet je het niveau van de nieuwe opleiding goed neer? Hoe garandeer je dat deze opleiding een plek krijgt in het onderwijsveld? Hoe zorg je dat actuele thema’s op een goede manier terugkomen in het curriculum?”, vertelt Marjolein. “De feedback van de veldwerkcommissie was essentieel; dankzij hun input kunnen we ervoor zorgen dat de opleiding naadloos aansluit bij de behoeften van zorgorganisaties.”
Een realisatiemanager van LOI Hogeschool ontwikkelde het lesmateriaal van de nieuwe opleiding, een servicemanager stelde vervolgens het docententeam samen. “Zij zoekt freelance docenten met de juiste deskundigheden en praktijkkennis bij de modules en zorgt dat de neuzen binnen het docententeam dezelfde kant op staan.”

Meewerkend voorvrouw

De nieuwe opleiding leidt de studenten op tot sociaal werkers op niveau 5, het zogenaamde AD-niveau. “Een associate degree-opleiding is een tweejarige studie in het hoger beroepsonderwijs, die qua niveau tussen mbo-4 niveau en de hbo-bachelor (niveau 6) in zit”, vertelt Marjolein. “We merkten dat er in de zorg veel behoefte is aan professionals op dit niveau. De verwachting is dat de AD-sociaal werkers, als meewerkend voorman/vrouw, straks met name zullen worden ingezet voor de complexere cliëntvragen. Het kan hierbij gaan om een hulpvraag die gerelateerd is aan een ziekte, maar ook om een maatschappelijke hulpvraag. Hierbij kun je bijvoorbeeld denken aan een cliënt die wil leren om zijn beperkingen beter te accepteren, of die hulp wil bij het ondernemen van nieuwe dingen. Vanuit hun theoretische en praktische kennis kunnen AD-sociaal werkers bij iedere cliënt een passende aanpak kiezen. Hierbij werken ze samen met andere zorg- en welzijnsprofessionals, maar ook met mantelzorgers en vrijwilligers. Bovendien kunnen deze nieuwe cliëntspecialisten goed verantwoorden waarom ze voor een bepaalde methodiek of aanpak kiezen. Daarnaast zijn zij in staat om mee te denken op team-niveau.”

Inspelen op nieuwe vragen

De opleiding bestaat uit vier clusters van ieder 30 studiepunten (EC’s), die elk verschillende modules omvatten. “Het eerste en tweede cluster gaan vooral over het cliëntniveau”, licht Marjolein toe. “Studenten verdiepen zich in werkvelden, cliëntvragen en verschillende methodieken. In het derde cluster zoomen ze in op het werken in de zorgketen en in teams. In het vierde cluster kiezen ze voor een uitstroomrichting: gehandicaptenzorg, geestelijke gezondheidszorg (ggz) of ouderenzorg.”
Marjolein vertelt dat er bewust gekozen is voor een uitstroomrichting ouderenzorg. “Er zijn steeds meer ouderen in Nederland, die steeds langer thuis blijven wonen. Dat brengt allerlei nieuwe zorg- en hulpvragen met zich mee. Bijvoorbeeld rondom het tegengaan van eenzaamheid. De AD-professional wordt opgeleid om, samen met de cliënt, een antwoord te vinden op dergelijke vragen.”

Toetsing

De eerste drie clusters worden afgesloten met een praktijkintegratieopdracht, waarin studenten moeten laten zien wat ze geleerd hebben. “Bijvoorbeeld: hoe je een hulpvraag stap voor stap in beeld brengt. Of hoe je gesprekken voert met een cliënt. Of dat je goed methodisch kunt werken.” Cluster vier wordt afgerond met een beroepsproduct voor het werkveld. “De student kan een deskundigheidsbevordering voor collega’s organiseren of een tool voor zorg-ICT implementeren in de praktijk”, zo geeft Marjolein als voorbeelden. “Het gaat dus altijd om een product, dat ook echt op de werkvloer kan worden ingezet.”

Raakvlakken met RVWO

Gedurende de hele opleiding staat steeds eigen regie van de cliënt voorop, zo benadrukt  Marjolein. “De AD-sociaal werker wordt opgeleid tot professioneel ‘maatje van de cliënt.’ Hij of zij staat altijd naast de cliënt. Dat kan zijn in de thuissituatie van de cliënt, maar bijvoorbeeld ook in een verpleeghuis of ggz-instelling.”
Ze constateert dat de nieuwe opleiding wat betreft de nadruk op het welzijn van cliënten raakvlakken heeft met de praktijk-leerroute Radicale Vernieuwing Waarde-vol Onderwijs® (RVWO). “In beide opleidingen leren studenten om aan te sluiten bij de wensen en behoeften van mensen met een zorg- of hulpvraag. De wensen en waarden van cliënten zijn altijd de leidraad bij het handelen van de professional.”

Visitatiecommissie positief

In februari 2020 kreeg de opleiding AD-Sociaal werk in de zorg het groene licht van de Nederlands-Vlaamse Accreditatie Organisatie (NVAO). “Zij kijkt onder meer naar het opleidingsprofiel: Waar leid je voor op? Wat voor professionals lever je af aan het werkveld? Hoe doe je dat? En hoe toets je de studenten?”, somt Marjolein op. “De visitatiecommissie Toets Nieuwe Opleiding van de NVAO  was op alle onderdelen heel positief en heeft de opleiding een mooie voldoende gegeven. Het panel gaf tijdens de terugkoppeling onder meer aan dat ze de gesprekken als zeer open en positief hebben ervaren en dat ze zeer onder de indruk waren van de kwaliteit van de opleiding. Ze constateerden dat deze een sterke relatie heeft met het werkveld, dat de uitstroomrichtingen goed gekozen zijn en dat de praktijkgerichte toetsing coherent is”, zegt Marjolein. “Ook waren ze te spreken over de afwisseling in het programma, de gedegen manier van opleiden en de flexibiliteit die studenten hebben binnen het programma. Natuurlijk hadden ze ook wel wat tips en aanbevelingen. Zo adviseerden ze om nog meer oog te hebben voor internationale ontwikkelingen in de zorg en om scherp te blijven op de kwaliteit van het – groeiende – team van freelance docenten. Die adviezen nemen we uiteraard ter harte.”

Start eerste studenten

Na het positieve advies van de NVAO kunnen studenten zich nu via de website van de LOI Hogeschool gaan aanmelden voor de opleiding. “We verwachten dat mensen die al werkzaam zijn in de zorg en willen doorgroeien interesse hebben in deze opleiding, maar ook zij-instromers die de overstap naar de zorg willen maken.” Studenten moeten ofwel al werkzaam zijn in de zorg ofwel een stageplek hebben.
De opleiding staat open voor mensen met een diploma op mbo-4-niveau. “Heb je dat niet en wil je je toch inschrijven, dan bestaat de mogelijkheid om een toelatingstoets te doen”, aldus Marjolein.
De opleiding kan zowel via afstandsleren worden gevolgd (met een aantal verplichte lesdagen) als via klassikaal onderwijs. “De afstands-studenten kunnen beginnen wanneer zij zelf willen. De klassikale studenten als zich minimaal twaalf mensen hebben aangemeld. Gezien de belangstelling die al eerder kenbaar is gemaakt, verwachten we op korte termijn met de eerste klas te kunnen starten!”

VAN RVWO NAAR AD-SOCAAL WERK IN DE ZORG
Studenten RVWO van niveau 4 worden opgeleid tot Verpleegkundige/Medewerker Maatschappelijke Zorg. ‘Deze dubbelkwalificering maakt het mogelijk dat zij na het behalen van hun niveau 4-diploma zowel kunnen doorgroeien tot AD-Sociaal werker in de zorg (niveau 5) als tot hbo-verpleegkundige (niveau 6)’, zegt Mieke Hollander.  ‘Deze laatste opleiding, de bachelor verpleegkunde, kan gevolgd worden via de praktijk-leerroute RVWO. Deze wordt uitgevoerd door LOI Hogeschool, in samenwerking met zorgorganisaties ActiVite, DSV|verzorgd leven en Topaz en met ondersteuning van LOC Waardevolle zorg.’

Tekst: Femke van den Berg (Bureau Bisontekst). Beeld: John Bakker (LOI).